Priorytety w zarządzaniu podatnościami i poprawkami

Dlaczego zarządzanie podatnościami i poprawkami jest kluczowe dla współczesnych organizacji?

Zarządzanie podatnościami to nie tylko instalowanie aktualizacji. To znacznie więcej –  to cały proces: od wykrywania luk, przez ocenę ryzyka, po planowanie i wdrażanie poprawek oraz monitorowanie efektów.

Dlaczego ten obszar jest tak ważny w kontekście cyberbezpieczeństwa?

Do 9 lipca 2025 roku opublikowano już 24 827 nowych podatności (CVE) — to wzrost o 18% rok do roku. Z tego krytyczne: 2 078 a wysokie: 7 468. Średnio każdego dnia pojawia się 131 nowych podatności, 28,3% podatności wykorzystywanych jest w ciągu 1 dnia od publikacji CVE, co podkreśla konieczność szybkiego wdrażania poprawek.

Pobierz grafikę z mapą priorytetów technologicznych, procesowych i organizacyjnych w cyberbezpieczeństwie i bezpieczeństwie informacji.

Poziom podstawowy – jak wyglądają pierwsze kroki w zarządzaniu podatnościami i poprawkami?

Na podstawowym etapie zarządzanie podatnościami i poprawkami koncentruje się na kilku kluczowych działaniach, które pozwalają szybko zidentyfikować ryzyka i reagować na nie w uporządkowany sposób.

1. Identyfikacja podatności poprzez podstawowe skanowanie

Celem jest wychwycenie znanych luk w systemach operacyjnych, aplikacjach i urządzeniach sieciowych. W praktyce oznacza to:

• korzystanie z prostych, darmowych lub niedrogich narzędzi do skanowania podatności,
• regularne skanowanie wszystkich kluczowych urządzeń i serwerów – minimum raz na kwartał, a najlepiej co miesiąc,
• zwracanie szczególnej uwagi na podatności o wysokim poziomie ryzyka (np. CVE z wysokim CVSS).

2. Ręczne zarządzanie poprawkami (częste w mniejszych organizacjach)

Celem jest usuwanie wykrytych podatności przez instalowanie aktualizacji i łatek. Pierwsze działania obejmują:

• regularne sprawdzanie dostępności aktualizacji systemów operacyjnych (Windows Update, Linux Update Manager) oraz najważniejszych aplikacji,
• ręczne pobieranie i instalowanie poprawek – szczególnie tam, gdzie nie działają automatyczne aktualizacje,
• priorytetyzację najpoważniejszych luk (np. CVSS powyżej 7),
• wykonanie kopii zapasowej kluczowych danych przed wdrożeniem większych aktualizacji.

3. Testowanie i wdrażanie łatek

Celem jest upewnienie się, że poprawki nie zakłócą działania systemów. Najlepiej:

• testować aktualizacje na pojedynczym urządzeniu lub w środowisku testowym,
• wdrażać poprawki etapami – zaczynając od mniej krytycznych systemów,
• po wdrożeniu monitorować systemy pod kątem nieprawidłowości i błędów.

4. Dokumentacja i monitoring

Aby utrzymać kontrolę nad procesem i szybko reagować na nowe zagrożenia, warto:

• prowadzić prosty rejestr skanowań, wykrytych podatności i wdrożonych poprawek,
• zapisywać daty, zakres działań oraz ewentualne problemy,
• monitorować komunikaty producentów o nowych podatnościach i aktualizacjach.

Warto też pamiętać o regularnych aktualizacjach – pomijanie ich to niestety częsty błąd. Nawet proste, regularne sprawdzanie i instalowanie poprawek znacząco zmniejsza ryzyko ataku.  

Poziom średniozaawansowany – jak wdrożyć automatyzację i lepszą kontrolę w zarządzaniu podatnościami i poprawkami? 

Na tym etapie organizacja powinna wdrożyć bardziej zaawansowane, najlepiej zautomatyzowane procesy, które znacząco usprawniają wykrywanie i usuwanie podatności.

1. Regularne i zautomatyzowane skanowanie podatności

Celem jest systematyczne i możliwie szybkie wykrywanie luk w systemach operacyjnych, aplikacjach i urządzeniach sieciowych. Realizuje się to poprzez:

• wdrożenie narzędzi do automatycznego skanowania podatności,
• ustalenie cyklicznych skanów – np. cotygodniowych lub uruchamianych po każdej istotnej zmianie w infrastrukturze,
• generowanie raportów z wykrytymi podatnościami oraz ich klasyfikację według poziomu ryzyka (np. w oparciu o CVSS).

2. Automatyzacja zarządzania poprawkami (patch management)

Celem jest szybkie i bezpieczne wdrażanie poprawek na wielu urządzeniach jednocześnie. W ramach automatyzacji warto:

• korzystać z centralnych systemów do zarządzania poprawkami, które pobierają, testują i instalują aktualizacje,
• włączyć automatyczne powiadomienia o nowych łatkach z baz producentów,
• testować poprawki w środowisku testowym, aby zmniejszyć ryzyko problemów produkcyjnych,
• planować okna serwisowe i harmonogramować wdrożenia, aby minimalizować przestoje.

3. Raportowanie, audyt i zgodność

Aby zachować pełną kontrolę nad procesem, warto:

• dokumentować wszystkie wdrożone poprawki, wskazując datę i urządzenia,
• przygotowywać raporty zgodności na potrzeby zarządu, audytu czy działów compliance,
• regularnie analizować skuteczność patch managementu i incydenty wynikające z podatności.

4. Integracja z innymi systemami bezpieczeństwa

Na tym poziomie warto połączyć procesy zarządzania podatnościami z innymi elementami bezpieczeństwa. Obejmuje to:

• integrację z SIEM lub platformami cybersec, aby korelować informacje o podatnościach z innymi zdarzeniami,
• automatyczne alerty o krytycznych lukach oraz możliwość uruchamiania gotowych playbooków reakcji,
• wykonywanie regularnych backupów przed większymi aktualizacjami, aby zabezpieczyć dane i konfiguracje.

Warto pamiętać, że automatyzacja niesie za sobą ryzyko “zepsucia się czegoś” po aktualizacji. Dlatego tak ważne jest testowanie poprawek na wybranych urządzeniach i posiadanie sprawnych backupów. Automatyzacja przyspiesza proces, ale nie zwalnia z kontroli.  

Poziom zaawansowany – jak wygląda pełna automatyzacja, integracja i proaktywność w zarządzaniu podatnościami i poprawkami? 

Na najwyższym poziomie dojrzałości zarządzanie podatnościami i poprawkami staje się zintegrowanym, w pełni zautomatyzowanym procesem, w którym wszystkie elementy środowiska IT współpracują ze sobą w sposób ciągły i inteligentny.

1. Automatyczne wykrywanie i inwentaryzacja zasobów

Podstawą skutecznego zarządzania jest pełna widoczność infrastruktury. Na tym poziomie organizacje:

• wykorzystują narzędzia automatycznie skanujące i aktualizujące inwentarz zasobów IT – od serwerów i stacji roboczych, przez urządzenia sieciowe, po chmurę i kontenery,
• integrują inwentarz z CMDB oraz narzędziami CSPM, aby uzyskać pełny i zawsze aktualny obraz środowiska.

2. Zaawansowane, cykliczne skanowanie podatności

Skanowanie odbywa się regularnie i obejmuje wszystkie zasoby. Proces ten wspierają:

• skanowania z użyciem metod uwierzytelnionych i nieuwierzytelnionych,
• automatyczne aktualizacje baz podatności oraz integracja z feedami Threat Intelligence,
• korelacja wyników skanowania z informacjami o zasobach i ich znaczeniu biznesowym.

3. Priorytetyzacja i workflow naprawczy

Automatyzacja obejmuje również procesy analizy ryzyka i obsługi podatności:

• priorytety nadawane są automatycznie na podstawie oceny ryzyka (np. CVSS, VPR) oraz krytyczności zasobu,
• systemy ITSM (np. ServiceNow, JIRA) automatycznie tworzą i przypisują zadania naprawcze odpowiednim zespołom,
• w przypadku przekroczonych terminów naprawy uruchamiane są automatyczne powiadomienia i eskalacje.

4. Pełna automatyzacja patch management

Choć to ambitny cel, coraz więcej organizacji go osiąga. Obejmuje on:

• automatyczne pobieranie, testowanie i wdrażanie poprawek w środowiskach on-premise, chmurowych i hybrydowych,
• automatyczne testy regresji zapewniające, że aktualizacje nie zakłócą działania systemów,
• możliwość automatycznego wycofania problematycznych łatek (rollback),
• automatyczne backupy i planowanie wdrożeń w celu minimalizacji przestojów.

5. Integracja z SIEM, XDR i SOAR

Na zaawansowanym etapie zarządzanie podatnościami jest nierozerwalnie połączone z całym ekosystemem bezpieczeństwa:

• dane o podatnościach i poprawkach są przekazywane do SIEM, XDR i SOAR,
• SIEM centralizuje logi i koreluje zdarzenia, XDR zapewnia kontekst i reakcję, SOAR automatyzuje działania naprawcze,
• wszystkie alerty, raporty i audyty zgodności dostępne są z jednego panelu.

6. Ciągłe monitorowanie i doskonalenie

Proces nie kończy się na wdrożeniu aktualizacji. Organizacje na tym poziomie:

• automatycznie przeprowadzają ponowne skanowanie, aby potwierdzić skuteczność poprawek,
• analizują trendy i generują raporty dla zarządu oraz działów compliance,
• wdrażają proaktywne działania — takie jak threat hunting i szybka reakcja na nowe luki.

Jak w praktyce wygląda zarządzanie podatnościami i poprawkami?

Zarządzanie podatnościami jest obszarem, który często traktowany jest po macoszemu. Z mojego doświadczenia wynika, że w praktyce firmy i organizacje mają z tym trudność – bez znaczenia jakiej jest to wielkości firma, i jak często też ile wydaje pieniędzy na cyberbezpieczństwo.   

Potwierdzenie tej informacji widać również w statystykach. Według raportu Ponemon Institute oraz innych analiz z 2024 roku aż 60% incydentów bezpieczeństwa jest związanych z niezałatanymi podatnościami.   

Jeszcze bardziej porażający jest raport NIST (National Institute of Standards and Technologies) z 19 maja 2025 „Likely Exploited Vulnerabilities”, mówi on m.in. że aż 66% ataków wykorzystuje podatności mające co najmniej 5 lat czyli aż dwie trzecie znanych exploitów dotyczy podatności, które zostały ujawnione 5 lat temu lub wcześniej. Co więcej, 37% exploitów dotyczy podatności mających co najmniej 10 lat! 

Widać to również na przykładach ataków z zeszłego roku:  

• W 2024 roku cyberprzestępcy wykorzystywali niezałatane podatności (m.in. Ivanti Connect Secure CVE-2023-46805, Ivanti VPN CVE-2024-21887), aby zintegrować podatne systemy z botnetem Mirai. Wykorzystując spreparowane żądania, kooptowali urządzenia do przeprowadzania ataków typu Distributed Denial-of-Service (DDoS) na dużą skalę. 

• W styczniu i lutym 2024 roku cyberprzestępcy, w tym grupy powiązane z Chinami (UNC5325, UNC3886), masowo wykorzystywali niezałatane podatności w urządzeniach Ivanti VPN. Pozwalało to na instalację backdoorów i długotrwałą infiltrację sieci firm z sektorów obronnego, technologicznego i administracji publicznej. Ataki umożliwiły zdalne przejęcie kontroli nad urządzeniami i rozprzestrzenianie złośliwego oprogramowania.  

Podsumowanie – jakie są najważniejsze zasady w zarządzaniu podatnościami i poprawkami? 

Niezależnie od poziomu dojrzałości, warto pamiętać o kilku uniwersalnych zasadach dot. zarządzania podatnościami i poprawkami:  

• Regularność → skanowanie podatności i instalacja poprawek systematycznie, nie tylko „od święta”.  

• Automatyzacja → korzystanie z narzędzi do patch managementu, by nie polegać wyłącznie na ręcznej pracy.  

• Testowanie → testowanie poprawek przed wdrożeniem ich na produkcji.  

• Backupy → przed każdą większą aktualizacją wykonanie kopii zapasowej.  

• Dokumentacja i audyt → prowadzanie rejestru wdrożonych poprawek i raportowanie zgodności.  

• Edukacja → edukacja i motywacja  zespołu IT z obsługi narzędzi i procedur zarządzania podatnościami.  

Przypominamy, że każdy obszar cyberbezpieczeństwa i ochrony informacji to połączenie narzędzi, procesów, dobrych praktyk i kultury bezpieczeństwa. Również w obszarze zarządzania podatnościami potrzebne są nie tylko technologia, ale też procesy i świadomość.