Priorytety w bezpieczeństwie danych

Dlaczego bezpieczeństwo danych jest kluczowe dla współczesnych organizacji?

Bezpieczeństwo danych to cały zestaw rozwiązań, technologii i procesów dot. ochrony poczty, przez szyfrowanie, po zaawansowane systemy DLP i backupy z wielowarstwową ochroną. Skuteczna realizacja tych działań pozwala minimalizować ryzyko utraty danych, ich wycieku lub nieautoryzowanego dostępu. 

https://youtu.be/1VhlswQ8coY

Pobierz grafikę z mapą priorytetów technologicznych, procesowych i organizacyjnych w cyberbezpieczeństwie i bezpieczeństwie informacji.

Poziom podstawowy – jak wyglądają fundamenty ochrony danych? 

Na podstawowym poziomie najważniejsze są proste, ale bardzo skuteczne działania, które znacząco podnoszą poziom bezpieczeństwa informacji.

1. Ochrona poczty elektronicznej
Filtry antyspamowe i antyphishingowe blokują większość złośliwych wiadomości, chroniąc użytkowników przed wyłudzeniem danych i infekcją systemów. Warto wdrożyć protokoły SPF, DKIM i DMARC, które ograniczają możliwość podszywania się pod domenę firmy.
Do podstawowych zasad bezpiecznego korzystania z poczty należą m.in.:

• unikanie otwierania podejrzanych załączników i linków,
• weryfikowanie nadawcy,
• stosowanie silnych haseł i MFA do dostępu do skrzynek.

2. Podstawowe zarządzanie danymi
Firmy powinny jasno określić, gdzie i w jaki sposób przechowywać ważne dokumenty — np. na serwerze firmowym lub w bezpiecznej chmurze, zamiast na prywatnych nośnikach typu pendrive.
Dostęp do informacji wrażliwych musi być ograniczony wyłącznie do osób upoważnionych. Należy również unikać przesyłania danych poufnych przez niezaszyfrowane kanały, takie jak standardowy e-mail.

3. Podstawowe backupy (kopie zapasowe)
Regularne tworzenie kopii zapasowych kluczowych danych jest niezbędne — najlepiej codziennie lub co tydzień, zależnie od potrzeb organizacji. Backupy powinny być przechowywane na różnych nośnikach, np. w chmurze i na dyskach zewnętrznych. Równie ważne jest regularne testowanie przywracania danych, aby upewnić się, że kopie są kompletne i możliwe do odtworzenia w razie awarii.

4. Szyfrowanie danych
Szyfrowanie dysków na laptopach i urządzeniach mobilnych zabezpiecza dane w przypadku ich kradzieży lub zgubienia. Warto także szyfrować pliki i foldery zawierające szczególnie wrażliwe informacje.

Backupy odgrywają kluczową rolę w ochronie danych — pozwalają szybko odzyskać informacje utracone w wyniku awarii, błędu użytkownika lub ataku ransomware. Nawet najprostsze rozwiązania, jeśli są stosowane konsekwentnie, znacząco zwiększają odporność organizacji na incydenty bezpieczeństwa.

Backupy odgrywają kluczową rolę w ochronie danych – pozwalają szybko odzyskać informacje utracone w wyniku awarii, błędu użytkownika czy ataku ransomware. Nawet proste rozwiązania, jeśli są stosowane regularnie, potrafią uchronić organizację przed poważnymi konsekwencjami i stratą kluczowych zasobów. 

Poziom średniozaawansowany – jak wzmocnić ochronę i kontrolę danych?

Na tym etapie organizacje wdrażają technologie i procesy, które pozwalają skuteczniej chronić dane, kontrolować ich przepływ i reagować na incydenty w bardziej zautomatyzowany sposób.

1. Systemy DLP (Data Loss Prevention)
Systemy DLP monitorują i kontrolują przepływ danych w organizacji, analizując ruch wychodzący — m.in. wiadomości e-mail, transfery internetowe czy dane kopiowane na urządzenia USB.
Pozwalają blokować próby wycieku poufnych informacji, takich jak dane osobowe czy dokumenty finansowe.
W ramach DLP można definiować szczegółowe polityki określające, jakie dane podlegają ochronie i dokąd mogą być przesyłane. Systemy generują alerty i raporty dla administratorów, co umożliwia szybką reakcję i szczegółową analizę incydentów.

2. Szyfrowanie danych
Szyfrowanie na tym poziomie obejmuje wiele obszarów:

• szyfrowanie urządzeń – zabezpiecza dane w razie kradzieży lub zgubienia sprzętu,
• szyfrowanie poczty i komunikacji poprzez S/MIME, PGP, TLS,
• szyfrowanie danych w chmurze, w tym plików przechowywanych w usługach SaaS oraz backupów.

3. Ochrona poczty i komunikacji
To jeden z kluczowych elementów bezpieczeństwa informacji. Zaawansowane filtry antyspamowe i antyphishingowe blokują złośliwe wiadomości i linki, a mechanizmy sandboxingu pozwalają bezpiecznie uruchamiać podejrzane załączniki w odizolowanym środowisku — co pomaga wykrywać również zagrożenia typu zero-day.
Coraz większą rolę odgrywa także ochrona przed spear phishingiem, oparta na systemach analizujących treść wiadomości oraz zachowania użytkowników, zdolnych do wykrywania spersonalizowanych, ukierunkowanych ataków.

4. Backupy z dodatkowymi zabezpieczeniami
Kopie zapasowe powinny być szyfrowane, aby uniemożliwić dostęp osobom nieuprawnionym. Warto stosować również backupy offline lub immutable — czyli niemożliwe do modyfikacji — które zapewniają wysoką odporność na ransomware. Równie ważne jest regularne testowanie odzyskiwania danych, aby upewnić się, że backupy można skutecznie przywrócić w razie awarii.

5. Ochrona danych w chmurze
Zarządzanie dostępem i szyfrowanie plików w usługach SaaS pomagają ograniczyć nieautoryzowane udostępnianie informacji i monitorować aktywność użytkowników. Coraz powszechniej stosowane są również rozwiązania CASB (Cloud Access Security Broker), które umożliwiają monitorowanie, analizę oraz egzekwowanie polityk bezpieczeństwa w środowiskach chmurowych.

Wbrew powszechnym opiniom, rozwiązania DLP (Data Loss Prevention) nie są przeznaczone wyłącznie dla dużych organizacji. Na rynku dostępnych jest coraz więcej narzędzi, które można skutecznie wdrożyć także w średnich, a nawet małych firmach. Dobrze zaprojektowany system DLP można zbudować w oparciu o nowoczesne zapory sieciowe (NGFW) oraz niektóre rozwiązania chroniące pocztę elektroniczną. Kluczowe jest jednak, aby dopasować wdrożenie do realnych potrzeb i ryzyk konkretnej organizacji. 

Dlaczego to ważne?

• Phishing i BEC (Business Email Compromise) pozostają wciąż jednym z głównych wektorów ataku. Dynamika wzrostu według różnych raportów waha się pomiędzy 300% a 800% w ciągu roku. Ataki stają się coraz bardziej wyrafinowane, wykorzystując generatywną AI czy nowe kanały komunikacji.  

• Szczególnie niebezpieczną kategorią pozostaje Business Email Compromise (BEC), czyli przejęcie lub podszycie się pod firmową skrzynkę e-mail. Atakujący stosują zaawansowaną socjotechnikę, podszywając się pod kadrę zarządzającą, partnerów biznesowych czy księgowość, by nakłonić pracowników do wykonania przelewów lub ujawnienia danych. Co niepokojące, według raportu Phishing Activity Trends Report aż 49% prób BEC w IV kwartale 2024 roku dotyczyło kart podarunkowych, na które pracownicy wciąż często dają się nabrać. 

Poziom zaawansowany – jak wdrożyć integrację i automatyzację w bezpieczeństwie danych?

Na najwyższym poziomie dojrzałości bezpieczeństwo danych to nie tylko ich ochrona, ale również pełna widoczność, automatyczne reagowanie i ścisła integracja z procesami biznesowymi.

1. Zaawansowana integracja DLP z narzędziami cybersec i procesami biznesowymi
Nowoczesne systemy DLP (Data Loss Prevention) współpracują z narzędziami SIEM, SOAR i XDR, co umożliwia automatyczną korelację incydentów oraz natychmiastową reakcję na próby wycieku danych — często w czasie rzeczywistym.
DLP staje się częścią procesów biznesowych: może blokować przesyłanie wrażliwych plików poza organizację, automatycznie klasyfikować dokumenty, wymuszać szyfrowanie albo wymagać zatwierdzenia przez przełożonego.

2. Ochrona API i serwerów aplikacyjnych
Web Application Firewall (WAF) chroni aplikacje webowe i interfejsy API przed powszechnymi atakami, takimi jak injection, XSS, CSRF czy brute force. Umożliwia analizę ruchu, wykrywanie anomalii, kontrolę dostępu na podstawie kontekstu oraz egzekwowanie zasad uwierzytelniania i autoryzacji na poziomie API.
Kluczowe jest także regularne testowanie zabezpieczeń API — zarówno poprzez automatyczne skanery, jak i testy penetracyjne.

3. Ochrona systemów chmurowych i SaaS
CASB (Cloud Access Security Broker) pozwala wymuszać polityki bezpieczeństwa w chmurze, monitorować aktywność użytkowników oraz wykrywać nietypowe zachowania.
Istotne jest również szyfrowanie end-to-end danych w chmurze oraz integracja z systemami DLP i SIEM, które zapewniają pełną widoczność. Nowoczesne platformy pozwalają również automatycznie blokować podejrzane operacje na danych.

4. Backupy z wielowarstwową ochroną
Zaawansowane strategie kopiowania danych wykorzystują immutable storage — niezmienialne kopie niemożliwe do usunięcia lub nadpisania przez atakujących.
Technologia CDR (Content Disarm & Reconstruction) dodatkowo oczyszcza pliki z potencjalnie złośliwych elementów.
Adaptacyjne skanowanie umożliwia bieżącą analizę backupów pod kątem nowych zagrożeń i automatyczne uruchamianie procedur odzyskiwania danych w razie incydentu.

5. Automatyzacja reakcji na incydenty
Kluczowe systemy bezpieczeństwa — DLP, SIEM, SOAR, CASB i XDR — powinny działać jako jeden ekosystem.
SOAR automatycznie uruchamia playbooki reakcji, takie jak blokada użytkownika, zatrzymanie transferu danych czy powiadomienie DPO.
Integracja z narzędziami raportującymi pozwala na automatyczne tworzenie dokumentacji incydentu i znacząco przyspiesza jego obsługę.

6. Wdrażanie polityki Zero Trust dla danych
Dostęp do danych jest dynamicznie weryfikowany, a uprawnienia są przyznawane tylko na czas i wyłącznie w zakresie niezbędnym do wykonania zadania. To fundament bezpieczeństwa na najwyższym poziomie.

Niestety ataki na API są coraz częstsze, ponieważ pozwalają cyberprzestępcom ominąć tradycyjne zabezpieczenia i uzyskać bezpośredni, nieautoryzowany dostęp do wrażliwych informacji oraz funkcji biznesowych, ale też manipulację danymi czy przejęcie kontroli nad usługami, co zagraża ciągłości działania firmy. Dlatego tak ważne jest zapewnienie ochrony interfejsów API.  

Niestety duża część poważnych incydentów bezpieczeństwa w ostatnich latach była bezpośrednio związana z atakami na API, a tempo tych ataków dynamicznie rośnie: 83% naruszeń danych dotyczy API, 70% organizacji doświadczyło ataków na API, a ataki na API wzrosły o 50% rok do roku – Akamai API Security Impact Study z listopada 2024  

Podsumowanie – jakie są najlepsze praktyki w ochronie danych?

Niezależnie od poziomu dojrzałości, warto pamiętać o kilku uniwersalnych zasadach:  

• Regularne backupy i testy poprawnego przywracania – nie wystarczy robić kopie, trzeba je też sprawdzać.  

• Szyfrowanie danych w spoczynku i w ruchu – ochrona nie tylko na dysku, ale i podczas przesyłania.  

• Kontrola dostępu i uprawnień – ograniczaj dostęp do danych tylko do osób, które go potrzebują.  

• Monitorowanie i audyt – wykrywaj nietypowe działania,  

• Edukacja pracowników – nawet najlepsze technologie nie pomogą, jeśli ktoś wyśle wrażliwe dane na prywatny e-mail.  

Należy pamiętać, że bezpieczeństwo danych to nie tylko backupy, ale cały ekosystem rozwiązań i procesów. Przypominamy, że każdy obszar cyberbezpieczeństwa i ochrony informacji to połączenie narzędzi, procesów, dobrych praktyk i kultury bezpieczeństwa. – tylko wtedy cyber ochrona jest skuteczna.  

---