Model SIM3 jako narzędzie do oceny dojrzałości  zespołów CSIRT i SOC

Jak model SIM3 pomaga w ocenie dojrzałości SOC i CSIRT?

Obszar zarządzania incydentami bezpieczeństwa jest jednym z filarów współczesnego cyberbezpieczeństwa. To szerokie pojęcie obejmuje zarówno reagowanie na incydenty, jak i ich obsługę, analizę oraz wyciąganie wniosków w celu zapobiegania przyszłym zagrożeniom. Jego znaczenie rośnie nieprzerwanie od ponad 35 lat – od momentu, gdy w listopadzie 1988 roku, w reakcji na słynny atak wirusa Morris Worm, powstał pierwszy zespół reagowania na incydenty – CERT/CC na Carnegie Mellon University.

Od tamtej pory świat cyberbezpieczeństwa przeszedł ogromną ewolucję. Dziś CSIRT-y i SOC-i stanowią nieodłączny element krajowych i sektorowych systemów ochrony przed cyberatakami. W Unii Europejskiej rozwój tych struktur został dodatkowo wzmocniony przez dyrektywy NIS i NIS2, które w praktyce stanowią szerokie rozwinięcie tematyki zarządzania incydentami. Właśnie ta dziedzina jest dziś punktem centralnym krajowych systemów cyberbezpieczeństwa.

Dlaczego warto wdrożyć sprawdzony model zarządzania incydentami?

Każda organizacja, niezależnie od poziomu dojrzałości, potrzebuje uporządkowanego modelu, który pomoże jej rozwijać zdolności reagowania na incydenty w sposób mierzalny i powtarzalny. Takim modelem jest właśnie SIM3 – Security Incident Management Maturity Model (https://sim3-check.opencsirt.org/#/).

SIM3 to model opracowany z myślą o mierzeniu dojrzałości zespołów reagowania na incydenty – CSIRT, ale z powodzeniem może być stosowany również wobec zespołów SOC. Opisuje on 45 kluczowych parametrów, które obejmują najważniejsze aspekty działania zespołu – od kwestii organizacyjnych i procesowych po zasoby ludzkie i techniczne. Każdy z tych parametrów oceniany jest w czterostopniowej skali (0–4), co pozwala nie tylko określić aktualny poziom dojrzałości, ale również zaplanować kierunki rozwoju i doskonalenia.

Światowy standard uznany przez FIRST i Trusted Introducer

Model SIM3 zdobył uznanie na całym świecie. Został przyjęty przez FIRST.org – największą globalną organizację zrzeszającą zespoły CSIRT, a także stanowi podstawę certyfikacji zespołów w ramach programu Trusted Introducer (https://www.trusted-introducer.org/trusted-introducer/). Dzięki temu jest to jedyny globalnie uznany standard oceny dojrzałości struktur zarządzania incydentami, wykorzystywany zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.

Jak zbudowany jest model SIM3?

Model SIM3 dzieli się na cztery główne obszary, które razem tworzą kompletny obraz dojrzałości organizacji w zakresie zarządzania incydentami:

1. O – Organization (Organizacja)
   Obejmuje elementy związane z misją, strukturą i zakresem działania zespołu. Definiuje sposób jego formalizacji oraz pozycję w strukturze organizacyjnej. W tym obszarze oceniane jest, czy zespół działa w oparciu o jasno określone cele, ma wsparcie kierownictwa i czy jego zadania są spójne z polityką bezpieczeństwa organizacji.
2. H – Human (Ludzie)
   Dotyczy kompetencji i przygotowania personelu, obejmuje zarówno wiedzę techniczną, jak i zdolności komunikacyjne, zarządzanie zmianą czy umiejętność połączenia usług zespołu z kompetencjami pracowników. W tym obszarze analizowane jest, czy zespół posiada odpowiednie zasoby kadrowe, plan szkoleń i strategię rozwoju kompetencji.
3. T – Tools (Narzędzia)
   Koncentruje się na technologicznych fundamentach działania zespołu, takich jak systemy monitorowania, detekcji, reagowania oraz jakości infrastruktury koniecznej dla funkcjonowania zespołu. Ocenie podlega stopień integracji narzędzi w odniesieniu do procesów, ich dostępność oraz efektywność w codziennej pracy operacyjnej SOC lub CSIRT.
4. P – Processes (Procesy)
   Obejmuje sposób organizacji pracy, przepływ informacji, komunikację z interesariuszami i standaryzację procedur. W tym obszarze analizowane jest, jak zespół klasyfikuje incydenty, jak przebiega eskalacja i czy zapewniona jest spójność działań z politykami bezpieczeństwa organizacji.

Dzięki tej strukturze SIM3 pozwala w sposób uporządkowany zidentyfikować zarówno mocne strony zespołu, jak i obszary wymagające usprawnień.

Rys. 1 – Graficzna reprezentacja modelu SIM3 przedstawiająca poziom wymagań, konieczny dla osiągnięcia certyfikacji Trusted Introducer (źródlo: Open CSIRT Foundation)

Jak rozpocząć pracę z SIM3?

Praktycznym sposobem na poznanie modelu i jego zastosowanie jest skorzystanie z narzędzia online, udostępnionego przez organizację zarządzającą SIM3, czyli Open CSIRT Foundation: https://sim3-check.opencsirt.org/#/. Pozwala ono w prosty sposób przeprowadzić samoocenę, zobaczyć poziomy dojrzałości w poszczególnych obszarach i określić priorytety rozwojowe. To oczywiście punkt wyjścia, ponieważ prawidłowe zrozumienie całości modelu wymaga pewnego doświadczenia, dlatego przy okazji zainteresowania SIM3, warto rozważyć dołączenie do struktur, które się nimi posługują, takich jak wspomniane już organizacje FIRST i Trusted Introducer, w ramach TF-CSIRT.

SIM3 daje poczucie bezpieczeństwa – korzystając z niego, masz pewność, że żaden kluczowy element zarządzania incydentami nie zostanie pominięty. Model pomaga zespołom SOC i CSIRT dojrzeć organizacyjnie, wzmocnić procesy i lepiej uzasadnić inwestycje w rozwój bezpieczeństwa.

Podsumowanie

Zarządzanie incydentami to dziś nie tylko reakcja na ataki, lecz całościowy system organizacyjny, w którym technologia, ludzie i procesy muszą być zgrane, wzajemnie się napędzać i wywoływać synergię. Model SIM3 pozwala ten system uporządkować i mierzyć jego efektywność – od pierwszych kroków po pełną dojrzałość operacyjną.

Jeśli chcesz sprawdzić, na jakim etapie rozwoju jest Twój SOC lub CSIRT, i poznać praktyczne metody wdrożenia SIM3 – zespół TrecomSEC pozostaje do Twojej dyspozycji. Nasze doświadczenie w pracy z modelem SIM3 wykorzystujemy, by pomagać klientom w realnym podnoszeniu poziomu bezpieczeństwa ich organizacji.