Bezpieczeństwo nowej generacji: kiedy ochrona musi podążać za chmurą – w stronę SASE 

Jak wyglądała ewolucja cyberbezpieczeństwa? Od on-premise do chmury i SaaS 

Przez ostatnie dekady model cyber ochrony firm opierał się w dużej mierze na zasobach lokalnych — firewallach, systemach proxy, bramach DNS i innych zabezpieczeniach wdrażanych w firmowych centrach danych. Ten paradygmat sprawdzał się, gdy przeważająca większość użytkowników oraz danych pozostawała wewnątrz organizacyjnych „murów”.  

Jednak zmiany w sposobie pracy i funkcjonowania organizacji— migracja do chmury hybrydowej i publicznej, jednoczesne wykorzystanie kilku chmur oraz środowisk on-premise, lawinowy wzrost popularności rozwiązań SaaS, praca hybrydowa i mobilność zespołów, drastyczny wzrost wykorzystania urządzeń IoT — radykalnie zmieniły ilość oraz różnorodność zagrożeń i fundamentalnie komplikują ochronę przed nimi. 

Jakie są nowe wyzwania dla ochrony? O praca zdalnej i SaaS 

Pandemiczna rewolucja w przejściu do pracy zdalnej/hybrydowej oraz powszechna adopcja usług chmurowych i SaaS wymuszają zmianę i transformację architektur i systemów bezpieczeństwa IT.  

Jak wskazuje ENISA, ponad 60% incydentów bezpieczeństwa zgłaszanych w ostatnich latach dotyczyło środowisk poza organizacyjnym perymetrem, a według Gartnera, do 2026 roku ponad 70% organizacji będzie wdrażać polityki “cloud-first” także w obszarze cyberochrony.  

Poważnym wyzwaniem staje się zapewnienie ochrony nie tylko dla infrastruktury i aplikacji organizacji, ale również pracowników i danych niezależnie od ich lokalizacji oraz urządzenia, z którego korzystają. 

Dlaczego klasyczne modele ochrony nie wystarczają? 

Model bezpieczeństwa oparty przede wszystkim na rozwiązaniach on-premise, technologiach dostępnych w siedzibie firmy, zdecydowanie nie odpowiada już aktualnym potrzebom organizacji: 

• Brak pełnej inspekcji ruchu HTTPS, który obecnie stanowi ponad 85% (sic!) całego ruchu w internecie (dane Forrester). 

• Ograniczona widoczność i kontrola nad aplikacjami SaaS, do których dostęp realizowany jest zarówno z sieci firmowej, jak i zdalnie. 

• Niemożność skutecznej ochrony użytkowników poza biurem — szczególnie w kontekście mobilności, BYOD oraz pracy w lokalizacjach hybrydowych. 

• Przestarzałe formy autoryzacji i uprawnień, które nie nadążają za rosnącymi wymaganiami compliance oraz wzorcami ataków ukierunkowanych. 

Według ENISA, rośnie liczba incydentów związanych z niską skutecznością tradycyjnych rozwiązań, a ataki typowo bazujące na phishingu, exploitach SaaS oraz szkodliwych domenach stają się coraz bardziej zaawansowane. 

SASE i Zero Trust: odpowiedź na współczesne zagrożenia 

Na te ewolucje (a może rewolucje ) w sposobie pracy i środowisku zagrożeń odpowiada architektura SASE (Secure Access Service Edge) oraz model Zero Trust. Gartner definiuje SASE jako zunifikowaną platformę chmurową, która integruje takie mechanizmy ochrony jak: filtracja DNS, firewall w chmurze, kontrola dostępu do usług SaaS i aplikacji lokalnych, inspekcja ruchu HTTPS, DLP czy polityki Zero Trust. Wg Forrester wdrożenie modelu Zero Trust powinno być obligatoryjne dla każdej organizacji dążącej do minimalizacji ryzyka ataków typu ransomware, wycieku danych czy naruszenia strefy compliance. 

Podstawowe elementy SASE i Zero Trust obejmują: 

• Dynamiczną inspekcję i blokowanie złośliwych domen oraz ruchu DNS. 

• Firewall działający niezależnie od lokalizacji użytkownika. 

• Scentralizowaną kontrolę dostępu do danych w środowiskach SaaS i on-premise. 

• Integrację DLP (ochrony danych niejawnych czy wrażliwych) w zakresie polityk i analizy ruchu. 

• Zastosowanie polityk nadawania uprawnień i ciągłej, kontekstowej weryfikacji tożsamości. 

Jakie są kluczowe korzyści rozwiązań klasy SASE? 

Transformacja bezpieczeństwa w stronę modelu SASE daje organizacji realne korzyści, szczególnie w obszarze zarządzania ryzykiem, elastyczności operacyjnej i zgodności z regulacjami branżowymi: 

• Globalna dostępność ochrony — niezależnie od lokalizacji oddziału, pracownika czy urządzenia. 

• Pełna inspekcja ruchu, blokowanie złośliwych domen, automatyczna analiza reputacji adresów IP. 

• Scentralizowane zarządzanie politykami — uproszczenie wdrożeń oraz szybkie skalowanie zabezpieczeń. 

• Integracja ochrony danych — DLP na poziomie ruchu i plików, zgodność z wymaganiami np. RODO 

• Szybsza adaptacja do zmian — wdrożenie nowych reguł, polityk lub mechanizmów ochrony nie wymaga modernizacji sprzętu czy technologii. 

• Potencjalna redukcja kosztów CAPEX i OPEX przez migrację do usług subskrypcyjnych i elastyczność chmurową – warunkiem jest tu oczywiście świadome zarządzanie. 

Kluczowe cechy nowoczesnych platform klasy SASE oferowanych na rynku 

Najważniejsze platformy na rynku klasy SASE oferują co do zasady kompleksową ochronę. Wybierając konkretne rozwiązanie warto wziąć pod uwagę w szczególności jaką dojrzałość mają kluczowe funkcjonalności: 

• zaawansowane mechanizmy filtrowania i blokowania złośliwego ruchu DNS,  

• pełna inspekcja szyfrowanego ruchu HTTPS oraz kontrola dostępu do aplikacji chmurowych i lokalnych w oparciu o precyzyjne zasady Zero Trust 

• zintegrowane systemy DLP (Data Loss Prevention) i monitorowanie aktywności użytkowników, co pozwala na skuteczne wykrywanie i reagowanie na nietypowe zachowania sieciowe i potencjalne incydenty bezpieczeństwa 

• zaawansowana automatyzacja zarządzania politykami bezpieczeństwa oraz orkiestracja działań w czasie rzeczywistym,  

Dobre rozwiązanie, platforma czy usługa powinny zapewnić jednolity poziom ochrony dla pracowników niezależnie od lokalizacji, redukując skomplikowanie ekosystemu bezpieczeństwa poprzez konsolidację funkcji w jednej chmurowej platformie. Jednocześnie musi umożliwiać stosunkowo łatwą integrację z posiadanymi już przez organizację rozwiązaniami cyber. 

Wnioski i rekomendacje 

Wdrożenie rozwiązań klasy SASE oraz modelu Zero Trust to strategiczna potrzeba, nie dzisiejsza moda. Raporty ENISA, Gartnera i Forrester zgodnie wskazują, że wyłącznie organizacje wdrażające zintegrowany model ochrony, oparty w dużym stopniu na chmurze, będą mogły skutecznie zarządzać ryzykiem, zapewnić pełną ochronę dla środowisk hybrydowych i rozproszonych nie ograniczając jednocześnie biznesu i pracowników. 

Decyzje organizacji dot. docelowego modelu bezpieczeństwa powinny uwzględniać: 

• Audyt dojrzałości obecnego modelu ochrony oraz luk w zakresie inspekcji, widoczności, DLP. 

• Priorytetowe wdrożenie mechanizmów SASE i Zero Trust m.in. dla pracy zdalnej, hybrydowej i ochrony SaaS. 

• Integrację polityk bezpieczeństwa w całym cyklu życia danych i tożsamości cyfrowej. 

Tabela podsumowująca: kiedy ochrona musi podążać za chmurą, w stronę SASE 

Wyzwanie lub problem	Charakterystyka	Kluczowe rozwiązania SASE	Korzyści biznesowe i operacyjne
Brak lub ograniczona ochrona poza siecią	Użytkownicy pracują zdalnie, poza tradycyjną siecią firmową	Chmurowa inspekcja ruchu HTTPS i zabezpieczenie endpointów	Stała, niezależna od lokalizacji ochrona użytkowników
Skomplikowana inspekcja szyfrowania	Rosnący udział HTTPS w ruchu sieciowym (ponad 85%)	Zaawansowana inspekcja i deszyfracja ruchu TLS/SSL	Pełna widoczność zagrożeń i podatności w ruchu
Brak kontroli nad aplikacjami SaaS	Trudności w monitorowaniu i egzekwowaniu polityk SaaS	CASB (Cloud Access Security Broker) z integracją Zero Trust	Zapewnienie bezpiecznego dostępu i zarządzania SaaS
Fragmentacja polityk bezpieczeństwa	Różne rozwiązania w oddziałach i lokalizacjach	Centralne zarządzanie politykami i automatyzacja wdrożeń	Spójność polityk, uproszczenie zarządzania i audytu
Ryzyko wycieku danych (DLP)	Praca mobilna i zdalna zwiększa ryzyko utraty danych	Integracja DLP z monitoringiem i automatycznymi reakcjami	Zmniejszenie ryzyka wycieku i ochrona poufności danych
Wydajność i skalowalność systemu	Potrzeba responsywności i obsługi użytkowników globalnie	Architektura chmurowa z globalną dystrybucją	Szybka reakcja na zagrożenia i elastyczność infrastruktury
Zarządzanie dostępem w czasie rzeczywistym	Zapewnienie punktowej autoryzacji i weryfikacji dostępu	Model Zero Trust z adaptacyjnym dostępem	Minimalizacja wektorów ataku i zwiększenie kontroli

---

Tomasz Matuła – ekspert w obszarze technologii, cyberbezpieczeństwa i transformacji cyfrowej, wieloletni lider IT w Orange Polska i Telekomunikacji Polskiej. Doradca zarządów i organizacji jako Technology & Business Trusted Advisor, współtwórca programów rozwojowych CIONET Polska i Digital Excellence. Specjalizuje się w budowie strategii bezpieczeństwa, zarządzaniu infrastrukturą ICT oraz wspieraniu liderów IT w skutecznym łączeniu technologii z celami biznesowymi. Prelegent, mentor i aktywny uczestnik środowiska CIO w Polsce.