O programach security awareness – czy sama technologia wystarczy?

O programach security awareness

Z tego artykułu dowiesz się:  

• Jak sprawić, żeby programy cyberawanress były atrakcyjne dla pracowników? 
• Czym jest kultura organizacyjna? 
• Jak zmieniać kulturę organizacji krok po kroku? 
• Jak mierzyć, czy osiągamy sukces? 

Dlaczego warto zainteresować się programami cyberawareness? 

Według raportu Verizon (2023), aż 74% naruszeń wynika z błędów ludzkich. Phishing pozostaje najczęściej stosowaną techniką ataków – raport Darktrace (2024) wykazał, że: 

• 70% phishingowych wiadomości przechodzi uwierzytelnianie DMARC, 
• 55% omija istniejące zabezpieczenia, 
• 38% to ukierunkowane ataki (spear-phishing), 
• 32% wykorzystuje AI i kody QR. 

Nawet najlepsze technologie nie ochronią organizacji, jeśli pracownicy klikają w podejrzane linki lub używają słabych haseł. Firmy inwestują w infrastrukturę cyberbezpieczeństwa, ale często marginalizują kluczowy element – kulturę bezpieczeństwa. 

Sama edukacja to za mało. Skuteczny security awareness wymaga zmiany kultury organizacyjnej, w której każdy – od CEO po pracownika pierwszej linii – czuje się odpowiedzialny za bezpieczeństwo. 

Człowiek może być najsłabszym ogniwem lub – dzięki dobrze wdrożonym programom cyberawareness – najsilniejszą linią obrony organizacji. Co więcej, budowanie świadomości cyberhigieny to obowiązek wynikający z regulacji takich jak DORA, NIS 2 czy nowelizowana UoKSC. 

Co to jest kultura organizacyjna?

Każda firma ma swój unikalny sposób działania. W jednej organizacji jedzenie lunchu przy biurku może być normą, w innej – postrzegane jako aspołeczne. 

Kultura organizacyjna to zbiór niepisanych zasad i norm, które kształtują zachowania pracowników. Jest przekazywana nowym członkom i ma ogromny wpływ na funkcjonowanie firmy, w tym na cyberbezpieczeństwo. 

Wiele organizacji deklaruje priorytetowe podejście do bezpieczeństwa czy odpowiedzialności społecznej, ale bez strategicznych decyzji i konsekwentnych działań kultura organizacyjna nie ulega zmianie. 

Kluczowe elementy silnej i skutecznej kultury bezpieczeństwa:

Zarząd ambasadorem bezpieczeństwa

W kulturze organizacyjnej, która stawia bezpieczeństwo na pierwszym miejscu członkowie Zarządu i managerowie muszą być ambasadorami holistycznej kultury bezpieczeństwa. Niestety często jest odwrotnie – kierownicy organizacji naciskają na obejście zasad cybersecurity – najczęściej z powodu braku czasu. Przykład idzie z góry, a to na CTIO czy CISO leży odpowiedzialność przekonania Zarządu do przestrzegania i promowania zasad cyberbezpieczeństwa.  

Kompleksowe szkolenia i komunikacja  

Do zmiany kultury organizacyjnej konieczne są regularne, angażujące i aktualne szkolenia obejmujące szeroki zakres zagrożeń i najlepszych praktyk. Ekstremalnie ważne jest by informacje i komunikacja były przekazywane językiem zrozumiałym dla odbiorcy i dopasowane pod względem treści do grupy docelowej (inna treść dla działu księgowości, inna dla zarządu).  

Jednocześnie szkolenia jak i komunikacja muszą być ciekawe oraz podawane wielokanałowo i regularnie w celu utrwalenia wiedzy np. filmy, wygaszacze ekranu, warsztaty, konkursy, grywalizacja itp. 

Realistyczne symulacje

Aby ocenić aktualny stan cyberświadomości pracowników przeprowadzaj symulacje phishingu i inne ćwiczenia, które naśladują rzeczywiste scenariusze ataku. To pomoże pracownikom rozpoznawać zagrożenia i nauczyć się na nie reagować. Ważne, aby testy były dobrze przygotowane i realistyczne. Techniki stosowane przez edukatorów nie mogą być gorsze niż te, wykorzystywane przez cyberprzestępców, którzy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody (patrz zdjęcie niżej – rozwiązanie zagadki na końcu artykułu).  

Ciągła informacja zwrotna  

Po symulacjach i szkoleniach pracownicy powinni otrzymywać konstruktywne wskazówki, co poprawić. Kluczowe jest stworzenie bezpiecznego środowiska, w którym zgłaszanie podejrzanych incydentów nie budzi obaw przed negatywnymi konsekwencjami. 

Regularność i wyważone tempo 

Zmiana kultury organizacyjnej wymaga długofalowego podejścia. Programy security awareness powinny być prowadzone konsekwentnie, ale z umiarem – nadmiar komunikatów może prowadzić do znużenia i ignorowania treści. 

Jak zmienić kulturę organizacyjną krok po kroku? 

Budowanie kultury organizacyjnej opartej na cyberbezpieczeństwie to proces wymagający strategii i zaangażowania na wszystkich poziomach firmy. Kluczowym elementem jest integracja strategii cyberbezpieczeństwa oraz security awareness z ogólną strategią organizacji. Jak przeprowadzić tę zmianę skutecznie? 

1. Analiza i Zrozumienie Obecnej Kultury Organizacyjnej 

Diagnoza – Przeprowadź ocenę obecnej kultury organizacyjnej, identyfikując wartości, normy i zachowania pracowników. Wykorzystaj ankiety, wywiady oraz analizę codziennych praktyk. Określ, które elementy obecnej kultury wspierają bezpieczeństwo, a które je osłabiają. 

2. Definiowanie Nowej Wizji i Strategii 

Cel strategiczny – Jeśli Twoja organizacja nie posiada jeszcze strategii cyberbezpieczeństwa, to czas ją stworzyć. Jeśli istnieje – wzmocnij w niej elementy związane z cyberawareness. 

Transparentna komunikacja – Pracownicy muszą wiedzieć, dlaczego zmiana jest konieczna i jakie korzyści przyniesie. Podkreśl ich rolę w budowaniu kultury bezpieczeństwa. 

Przykład z góry – Zarząd i liderzy organizacji powinni aktywnie promować nową wizję i stosować ją w praktyce. 

Ambasadorzy zmian – Wybierz liderów opinii w firmie, którzy będą wspierać wdrażanie nowej kultury i angażować innych pracowników. 

3. Wdrażanie i Utrwalanie Zmian 

Ciągła edukacja – Organizuj regularne szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa, które nie będą traktowane jako „obowiązek do odhaczenia”, ale realna wartość dla pracowników. 

Określenie KPI – Monitoruj skuteczność programu poprzez mierzalne wskaźniki, np.: 

•  % zgłoszonych podejrzanych wiadomości do IT 
•  % pracowników uczestniczących w szkoleniach 
•  Zmniejszenie liczby incydentów bezpieczeństwa wynikających z błędów ludzkich 

System nagród i odpowiedzialności – Wprowadź mechanizmy motywacyjne dla pracowników aktywnie wspierających kulturę bezpieczeństwa. Docenianie pozytywnych zachowań wzmacnia ich utrwalenie. 

4. Cierpliwość, Konsekwencja i Monitoring 

️Długofalowe podejście – Zmiana kultury organizacyjnej to proces, a nie jednorazowy projekt. Liderzy powinni konsekwentnie wspierać wdrożenie nowych wartości. 

Regularna analiza postępów – Monitoruj zmiany poprzez audyty, analizę raportów z incydentów oraz feedback od pracowników. 

Ewolucja, nie rewolucja – Sukces budowania kultury bezpieczeństwa opiera się na stopniowym wprowadzaniu zmian i ich konsekwentnym utrwalaniu. 

Droga do sukcesu: Przekonanie, umiejętności i możliwości  

Zmiana zachowań i budowanie nowych nawyków w zakresie cyberbezpieczeństwa to nigdy nie jest łatwy proces, wymaga on czasu i konsekwentnego wysiłku. W skrócie sukces zależy od trzech kluczowych czynników:  

1. Przekonanie: Pracownicy muszą wierzyć w znaczenie cyberbezpieczeństwa i swoją w nim rolę.  
2. Umiejętności:  Potrzebują wiedzy i umiejętności, aby identyfikować zagrożenia i reagować na nie.  
3. Możliwości:  Organizacje muszą zapewnić środowisko, które wspiera i zachęca do bezpiecznych zachowań.  

Dzięki takiemu podejściu, organizacje mogą stworzyć środowisko, w którym pracownicy nie tylko rozumieją cyberbezpieczeństwo, ale czują się zmotywowani i upoważnieni do aktywnego udziału w obronie organizacji przez cyber zagrożeniami. 

Czy szkolenie musi być nudne?  

W Trecom wdrażamy programy security awareness, które angażują pracowników i realnie podnoszą poziom cyberbezpieczeństwa. Nasza oferta obejmuje kilka podejść, które są zarówno skuteczne, jak i angażujące. 

Cyberedukacja – skuteczne szkolenia phishingowe i e-learning 

Krok 1: Kontrolowana kampania phishingowa 
Na początek przeprowadzamy testową kampanię phishingową, aby sprawdzić, na jakim poziomie jest świadomość pracowników w zakresie cyberzagrożeń oraz jak działają procedury zgłaszania podejrzanych wiadomości. 

Krok 2: Edukacja i szkolenia 
Następnie wdrażamy program edukacyjny, w którym uczymy najlepszych praktyk reagowania na podejrzane e-maile, procedur bezpieczeństwa oraz korzystania z dostępnych narzędzi. 
Szkolenia prowadzimy w trzech formatach: 

• e-learning – dla maksymalnej wygody pracowników, 
• szkolenia online na żywo, 
• szkolenia stacjonarne. 

Krok 3: Powtórna kampania phishingowa 
Po szkoleniach przeprowadzamy kolejną kontrolowaną kampanię phishingową, aby ocenić skuteczność edukacji i zidentyfikować osoby, które wymagają dodatkowego wsparcia. 

Krok 4: Raportowanie i optymalizacja 
Podsumowujemy wyniki, analizujemy poziom świadomości pracowników i rekomendujemy dalsze usprawnienia. Dodatkowo prowadzimy cykliczne kampanie przypominające, aby utrzymać wysoki poziom czujności w organizacji. 

Warsztaty i szkolenia z wykorzystaniem gry symulacyjnej „Cyber Bastion”

Dla tych, którzy wolą bardziej interaktywną formę nauki, oferujemy Cyber Bastion – symulacyjną grę decyzyjną, w której uczestnicy wcielają się w role osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo organizacji. 

Cyber Bastion zapewnia:  

• Dynamikę – w trakcie rozgrywki pojawiają się kolejne fazy ataku, a uczestnicy na bieżąco sprawdzają, czy ich strategia obrony działa. 
• Realistyczne scenariusze ataków – możemy dostosować je do specyfiki danej firmy. 
• Zarządzanie budżetem – uczestnicy otrzymują określony b-udżet na zakup rozwiązań cyberbezpieczeństwa. 

Strategiczne doradztwo i usługi cybersecurity 

W Trecom wspieramy organizacje nie tylko w edukacji, ale również na poziomie strategicznym: 

Pomagamy budować strategię cyberbezpieczeństwa – zarówno poprzez doradztwo strategiczne, jak i usługę CISO as a Service, gdzie organizacja może „wynająć” CISO na godziny. 

Wdrażamy rozwiązania cybersecurity – dostarczamy i implementujemy zaawansowane systemy zabezpieczeń. 

Monitorujemy bezpieczeństwo – oferujemy SOC jako usługę, czyli stały monitoring zagrożeń w organizacji. 

Przeprowadzamy audyty zgodności – pomagamy organizacjom spełniać wymogi norm i regulacji. 

Potrzebujesz pomocy w obszarze security awareness? Wypełnij formularz kontaktowy na dole strony, aby skorzystać z konsultacji w tym obszarze.